در تاریخ نساجی ایران، زمان پیدایش زری بافی ناپیداست ولی به طور احتمال از زمان هخامنشیان و ساسانیان پرده های زری بافی شده وجود داشته و برای تزیین کاخ های پادشاهان استفاده میشده.
تعریف زری بافی: پارچه های زری بافی یعنی پارچه های ساخته شده از زر (طلا)، پارچه که پود آنها از طلا است و تار این پارچه گرانبها از ابریشم خالص است.
عمده ترین مواد اولیه مصرفی در زری بافی، ابریشم طبیعی است که برای استفاده در بافت زمینه از از ابریشم ساده و برای نقوش از ابریشم با روپوش طلا یا نقره با نام معروف به گلابتون استفاده مینمایند.
گلابتون چیست:
گلابتون رشته سیمی بسیار نازک است که درون آن یک رشته نخ ابریشم قرار دارد و بر روی آن، لایه ای از زر کشیده شده است.
گلابتون دو نوع است:
گلابتون خارجی که از هند می آید و بسیار ظریف است.
گلابتون ایرانی که فقط در اصفهان ساخته میشود.
تولید زری به دو صورت انجام میگیرد:
- با استفاده از دستگاه های سنتی.
- با استفاده از دستگاه ژاکارد.
با استفاده از این دو دستگاه سه نوع پارچه های زر بافت تولید میشود به شرح زیر:
- پارچه های زربافت اطلسی.
- پارچه های زربافت دارایی.
- پارچه های زر بافت اطلسی و دارایی.
مهم ترین مراکز بافت پارچه زری بافت:
در ایران در زمان های قدیم شهر هایی مثل اصفهان، کاشان، یزد، هرات، تبریز، مشهد، قم و ساوه در بافت پارچه زری پیشتاز بودند.